Flesvoeding: Alles wat je moet weten

Disclaimer: In dit artikel bespreken we flesvoeding als een alternatief voor borstmelk. Kolven en nadien met de fles geven komt hier niet aan bod. Dit artikel gaat over kunstvoeding, formulevoeding of poedervoeding. Voeding is een delicate zaak. Neem deze informatie niet als je enige bron. Schakel je over naar flesvoeding vraag dan altijd eerst raad aan je dokter of pediater.

Een veelbesproken en belangrijk thema bij toekomstige ouders en ouders van jonge baby’s en peuters is flesvoeding en borstvoeding. Daarbij is de keuze voor die eerste optie niet altijd vrijwillig. Medische aandoeningen of gewoon al het te weinig aanmaken van melk kan een reden zijn waarom jonge moeders naar een flesje grijpen.

Wat de achterliggende reden ook is, flesvoeding is in ieder geval een waardig alternatief voor borstvoeding en brengt enkele voordelen met zich mee. Zo kan je partner (of oppas) jullie kleintje ook voeden, waar en wanneer je wil. Bovendien kan je makkelijk aflezen hoeveel je baby’tje gedronken heeft en dit mooi opvolgen. Deze voordelen heb je ook bij het kolven. In deze post geven we je alvast mee waarop je – bij het kiezen, bereiden en toedienen van flesvoeding – moet letten.

Neem daarnaast zeker ook een kijkje naar onze ‘top 9 beste flesvoeding‘.

Welke flesvoeding kies ik voor mijn kindje?

Als je kijkt naar het aanbod aan flesvoeding (ook wel kunstvoeding genoemd), dan is dit in vergelijking met enkele decennia terug zeker enorm toegenomen. Vandaag vind je naast standaard startvoeding en opvolgvoeding ook tal van dieetvoedingen en speciale voeding terug.

Flesvoeding is zowel in poedervorm als in vloeibare (kant-en-klare) vorm beschikbaar. Eens je melkpoeder met water aangelengd hebt, is de voedingswaarde quasi gelijk aan de vloeibare variant. Flesvoeding wordt meestal gemaakt op basis van koemelk. Die bevat van nature niet alle voedingsstoffen die een baby nodig heeft. Daarom wordt koemelk aangepast vooraleer het effectief als flesvoeding kan dienen. (Denk maar aan het toevoegen van vitamine D, ijzer, vezels e.d.) .

Hieronder vernoemen we alvast de belangrijkste soorten flesvoeding die je op de markt kan vinden. De meeste zijn zowel in de apotheek als in supermarkten verkrijgbaar. Speciale voeding koop je best bij de apotheek.

Zeer belangrijk: Wanneer je gaat overschakelen van voeding is het essentieel om steeds een (kinder)arts te raadplegen. Zo weet je zeker dat de gekozen flesvoeding geschikt is voor je kindje. Ook neem je best contact op met je dokter wanneer je baby’tje regelmatig moet overgeven na het drinken, al dan niet gepaard met koorts en/of diarree. Het zou dan namelijk kunnen dat je baby de gekozen voeding niet verdraagt.

Volg dit dus zeker nauwkeurig op. Het occasioneel oprispen van een beetje melk na het eten is dan wel eerder onschuldig en is iets anders dan effectief overgeven.

Verschillende soorten flesvoeding

Standaardvoeding: startvoeding en opvolgvoeding

Standaardvoeding is flesvoeding die gegeven kan worden aan baby’s die zich normaal ontwikkelen en geen intolerantie op koemelk hebben. Dit type voeding herken je vaak aan de aanduiding ‘Standaard 1, 2, 3’ enz. Het bevat alle nodige voedingsstoffen voor een gezonde groei en ontwikkeling van je kindje. Daarbij kunnen we startvoeding en opvolgvoeding onderscheiden.

Startvoeding

Startvoeding of zuigelingenmelk bevat alle nodige stoffen en goede bacteriën voor pasgeboren baby’s tot 4 à 6 maanden. Deze flesvoeding is zodanig samengesteld, dat ze het immuunsysteem van je baby versterken en voor een goede, uitgebalanceerde start zorgen. Voorbeelden zijn bv. Nutrilon 1, Nan 1, Enfalac 1 enz. De keuze voor startvoeding gebeurt meestal al in de kraamafdeling zelf, in overleg met de kinderartsen. Is je kindje te vroeg geboren? Dan krijgt het waarschijnlijk aangepaste medische voeding op voorschrift van de dokter. Deze bevat extra energie en eiwitten om de nodige groei in te kunnen halen.
Het is belangrijk om zeker in het begin op te volgen of de gekozen startvoeding bij je kindje aanslaat. Als je merkt dat je kleintje onverzadigbaar en humeurig blijft, neem je best contact op met je kinderarts. Deze zal dan alternatieve voeding voorschrijven. Ben je de eerste maanden al begonnen met borstvoeding en wil je overschakelen op flesvoeding? Dan grijp je best naar flesvoeding die speciaal voor deze overgang bedoeld is. Bouw dit wel rustig en geleidelijk aan af.

Opvolgvoeding

Opvolgvoeding of tweedeleeftijdsmelk geef je rond een maand of 4-6, wanneer je met bijvoeding zoals bv. fruitpapjes start. Deze bevatten t.o.v. startvoeding een aangepast ijzergehalte en extra calcium, vitaminen en eiwitten die het immuunsysteem en de groei van je kindje bevorderen. Voorbeelden van opvolgvoeding zijn bv. Aptamil 2, Nan 2 en Nutrilon 2 opvolgvoeding. Dit is niet te verwarren met zogenaamde groeimelk (bv. van het merk Nestlé of Bambix), welke pas voor peuters van 1 tot 3 jaar toegediend mag worden. Volgt je kindje een evenwichtig eetpatroon, dan is groeimelk eerder optioneel.
Wil je jouw kindje graag volle koemelk gaan geven, dan mag dit pas vanaf 1 jaar. Dit omdat volle koemelk minder ijzer en vitaminen bevat dan aangepaste opvolgvoeding. Daarbij is een dieet beperkt in eiwitten en extra vitamine D-supplementen aan te raden. Ga zeker niet op eigen houtje extra vitaminen aan je kindje geven. Een overdosis kan immers negatieve gevolgen hebben. Doe dit steeds in overleg met je arts.

Speciale voeding

Werkt standaardvoeding om de een of andere reden niet voor jullie kindje, dan bestaat er gelukkig ook bijzondere flesvoeding die te hulp schiet bij bepaalde kwaaltjes en aandoeningen. Hieronder vind je alvast een overzichtje van de belangrijkste soorten.

1. Onverzadigd gevoel

Merk je dat je kindje steeds huilt of protesteert wanneer het flesje al op is? Dan kan het zijn dat hij/zij simpelweg niet verzadigd is met de standaard flesvoeding die je geeft. Na overleg met je arts kan je opteren voor dikkere voeding. Deze zal voor een voller en meer verzadigd gevoel zorgen, zodat ook je kindje zich beter gaat voelen. Veel producenten zoals o.a. Nan, Nutrilon, Nestlé en Novalac bieden flesvoeding voor extra verzadiging aan.

2. Regurgitatie en reflux

Heeft je kindje vaak last van regurgitatie (het terugvloeien van de maaginhoud naar de mond), dan bestaat ook daarvoor bijzondere voeding. Regurgitatie gaat meestal gepaard met reflux, waarbij ook maagzuur terug naar boven stroomt. De melk die hierbij aanbevolen wordt is dikker van structuur en ook zwaarder, waardoor die minder makkelijk weer omhoog kan komen. Je kan deze melk herkennen aan de aanduiding Anti-Reflux, A.R. of Comfort.

Alternatief kan je ook zelf verdikkers in de bestaande flesvoeding gaan mengen. Cellulosegom, rijstmeel of johannesbroodpitmeel zijn de meest gekende verdikkers. Deze kan je zowel aan kunstvoeding als aan afgekolfde borstvoeding toevoegen. Volg daarbij zeker op hoe je kindje op deze verdikte melk reageert. Bij sommige baby’s kan johannesbroodpitmeel voor extra krampjes zorgen.

3. Krampjes en moeizame ontlasting of diarree

Merk je dat je kindje na het eten vaak last heeft van huilbuien en krampjes, dan zullen jullie baat hebben bij een ander type voeding. Comfort voeding is speciaal samengesteld om krampjes tegen te gaan. Ook bij verstopping of diarree is bijzondere flesvoeding verkrijgbaar om de symptomen te verzachten. Voorbeelden zijn Nan Transit, Novalac AC, Enfamil HA Digest, Nutrilon Omneo 1-2 …

4. Lactose- en koemelkintolerantie

Het kan gebeuren dat je kindje geen flesvoeding verdraagt door een lactose-intolerantie of koemelkintolerantie. Dit merk je aan symptomen zoals hevige krampen, braken, diarree of huiduitslag. In dat geval zal je kinderarts jullie bijzondere flesvoeding ter behandeling van de koemelk- of lactoseallergie voorschrijven. Deze vind je bij merken zoals o.a. Nutramigen, Nutrilon, Althéra, Allernova en Pepti.

Opgelet: Ga bij koemelkallergie zeker niet zelf experimenteren met alternatieven voor koemelk zoals bv. sojamelk. Deze is weliswaar een vervanger voor gewone koemelk, maar mag pas na de leeftijd van 1 jaar geïntroduceerd worden. Dit simpelweg, omdat de kans dat je kindje naast een koemelkallergie nog andere allergieën gaat ontwikkelen (soja is een mogelijk allergeen) reëel is. Ligt een allergie voor koe- én sojamelk voor, dan bestaat er ook nog speciaalvoeding op basis van bv. rijst- of geitenmelk.

Zit koemelkallergie bij jullie in de familie, dan kunnen jullie je kindje preventief ook hypoallergene melk geven die speciaal ontwikkeld is om een koemelkallergie te helpen voorkomen. De eiwitten in hypoallergene melk werden zodanig behandeld dat ze moeilijker door het lichaam herkend worden en dus minder snel een allergie kunnen uitlokken.

5. Voeding bij bijzondere aandoeningen

Lijdt je kindje aan fenylketonurie, dan maakt het te weinig enzymen aan die fenylalanine moeten afbreken. Een eiwitarm dieet is daarbij verplicht . Bij de apotheek is gespecialiseerde eiwitarme voeding verkrijgbaar die op de individuele noden van je kindje afgestemd is (bv. Nutricia PKU Anamix Infant). Ook voor andere aandoeningen zoals bv. een slecht werkende de lever bestaat er eveneens gespecialiseerde flesvoeding (bv. Nutricia Heparon Junior). De voeding is daarbij zodanig samengesteld, dat het de gezondheid van je kindje optimaal kan ondersteunen.

6. Biologische flesvoeding en voeding zonder palmolie

Voor ouders die een meer bewuste levensstijl proberen te hanteren, bestaat er biologische flesvoeding en voeding zonder palmolie. Bij biologische voeding wordt zuigelingenmelk geselecteerd afkomstig van koeien die volgens de principes van de biologische landbouw gehouden worden. Uiteraard voldoet deze melk aan dezelfde veiligheidsnormen als zijn niet-biologische tegenhanger. Je herkent deze aan het bio-label. Bij flesvoeding zonder palmolie wordt deze laatste vervangen door kokosolie of simpelweg melkroom.

Flesvoeding bereiden: Zo doe je het

Bij het bereiden van flesvoeding is een goede hygiëne essentieel. Begin altijd met het grondig wassen en drogen van je handen. Zorg er ook voor dat de drinkflesjes die je gaat vullen steeds gesteriliseerd zijn.

In de regel reken je per flesje 30 ml water/ afgestreken schepje met poeder. Neem je bijvoorbeeld 2 schepjes voor 60 ml water, dan geeft dat uiteindelijk ongeveer 70 ml melk. Het is wel belangrijk dat je je mooi aan deze verhoudingen houdt. Ga dus niet bijvoorbeeld nog een extra schepje toevoegen in de hoop dat je kindje langer vol zal zitten. Dit kan immers tot verteringsprobleempjes leiden.

Giet lauw water bij het poeder in het flesje en sluit de fles af. Rol het tussen je handen en schud daarna alles tot het poeder mooi opgelost is. Wil je meteen een portie voor de hele dag maken? Meng dan alles in een maatbeker met behulp van een propere klopper. Daarna kan je de aparte flesjes opvullen en afsluiten. Deze bewaren maximum 1 dag in de ijskast.

Opgelet: Wees bij de keuze van het water zeer voorzichtig. Niet elk type water is immers geschikt voor babyvoeding. De beste keuze is niet-bruisend flessenwater waarbij op het etiket vermeld staat dat het “geschikt voor de bereiding van babyvoeding” is.

Je kan ook opteren voor leidingwater, mits dat niet te veel fluor en nitraten bevat. Deze moet je dan eerst een vijftal minuutjes goed doorkoken vooraleer je het kan gebruiken. Ben je niet zeker of je leidingwater geschikt is? Dan vraag je dit best bij je gemeente of stad na.

Of toch liever kant-en-klare flesvoeding?

Bij de bereiding van flesvoeding moet je toch enige tijd voorzien voor de sterilisatie en voorbereiding. Kant-en-klare flesvoeding spaart je deze tijd uit en is handig voor bijvoorbeeld onderweg. Daarbij hoef je je geen zorgen te maken om de juiste bereiding.

Hou er natuurlijk wel rekening mee dat deze flesjes een beperkte houdbaarheidsdatum hebben en na opening eveneens maximum 1 dag gekoeld houdbaar zijn. Bovendien is kant-en-klare flesvoeding ook ietsje duurder.

Hoeveel flesvoeding mag ik aan mijn kindje geven?

Niet alleen de vingertjes en teentjes zijn in het begin klein. Ook het maagje van je baby is na de geboorte nog echt mini. Het is dan ongeveer zo groot als een kers.

Een goede dosering en spreiding van de voedingsmomenten is dus zeer belangrijk. In de eerste 6 maanden is per kg lichaamsgewicht zo een 150 à 180 ml nodig per dag . Weegt je kindje bv. 3 kg, dan kom je aan zo een 450 tot 540 ml melk per dag. Bij 6 flesjes per dag is dat dan zo een 75 tot 90 ml per flesje.

Na 6 maanden kom je dan op ongeveer een 500 ml, in combinatie met vaste voeding. (De vernoemde hoeveelheden in ml hebben betrekking tot de hoeveelheid water vóór het toevoegen van het poeder. Het volume neemt immers nog toe na het toevoegen van het poeder.

Deze cijfers zijn natuurlijk een gemiddelde. Drinkt je kindje iets meer of minder, dan is dit zeker geen reden tot paniek. Ook wanneer je kleintje zijn/haar flesje niet op krijgt, is dit perfect normaal. Zolang je ziet dat je kindje mooi blijft groeien en bijkomen hoef je je geen zorgen te maken.

Heeft je baby nog honger? Dan mag je gerust nog een klein beetje meer geven. Ga je het aantal flesjes reduceren (bv. van 7 kleine flesjes naar 5 grotere), doe dit dan geleidelijk aan zodat het maagje van je kindje niet overbelast wordt.

Nog enkele snelle tips bij het voeden

Het voordeel bij flesvoeding is, dat je etenstijd beter kan inplannen. Maar je kan evengoed eten geven op verzoek, zoals dat bij borstvoeding het geval is. Daarbij kan tussen 2 voedingstijden wel tot 4 uur zitten. Dit omdat flesvoeding langzamer verteert dan borstvoeding.
Neem daarbij rustig de tijd en zorg ervoor dat je in een ontspannen houding zit. Je kindje kan je gemoedstoestand voelen. Wanneer jij extra kalm bent, zal dit op je kleintje een gunstig effect hebben. Tegelijk is voeden ook een heel intiem moment om te binden met je kindje. Maak van etenstijd dus een klein genietmomentje voor jullie tweetjes.
Zorg ervoor dat de voeding de juiste temperatuur heeft. Je kan hiervoor het flesje opwarmen in de flessenwarmer of au bain-marie. Controleer na het vullen van het flesje nog eens of de melk op temperatuur is. (Dit kan je testen door een druppeltje op de rug van je hand te laten vallen).
Nog geen flessenwarmer – bekijk dan zeker de lijst beste flessenwarmers 2021.
Houd het babyflesje mooi verticaal en stop regelmatig om je kindje te laten boeren. Heeft je kleintje genoeg, dring dan zeker niet extra aan en giet het restje meteen weg. Het terug opwarmen of tussendoor voeden van restjes wordt afgeraden omwille van de snelle groei van bacteriën.
Ben je bovendien graag onderweg met je kindje? Bewaar je flesjes dan in een handige luiertas met isoleervak. Deze houdt de temperatuur van de flesvoeding mooi op peil, ook bij zomerse temperaturen.

Heb jij nog geen geschikte luiertas? bekijk dan onze Top 5 Beste Luiertas 2021.